Kırmızı Patates Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Latince adı İpomoea batatas olan tatlı patates boru çiçeği ailesin ait bir bitkidir. Kırmızı veya tatlı patates, bizim bildiğimiz patates türüne ait bir bitki değildir fakat bildiğimiz patatesin uzaktan akrabası diyebiliriz.

Toprağın altında yumru olarak yetişen bu bitki, hem yabani otlara, hem de onu yiyen diğer biyolojik canlılara karşı direnç gösterebiliyor yani dayanıklı bir bitkidir. Anavatanı Amerika kıtasının tropikal iklime sahip alanları olan kırmızı patates buna rağmen ülkemizin sahip olduğu subtropik yani tropikal ve astropikal iklim kuşağına sahip bölgelerde yetişebiliyor. Türkiye de bu iklim kuşağına sahip ülkelerden biridir. Kırmızı patates soğuğa karşı dirençsiz, bu yüzden ülkemizde ilkbaharın ortalarından itibaren ekilip, son bahara kadar son derece verimli bir mahsul sezonu geçirebiliyor. Soğuk mevsimlerde ve soğuk olan bölgelerde verim anlamında sorunlar ortaya çıkabilir.

Kırmızı patates 16. YY Çin’in güneydoğusunda yaşanan kıtlık sebebiyle ilgili bölgenin yöneticileri tarafından teşvikleri sonucu bölgede yetiştirilmeye başlanmış 17. YY’da Japonya ve Kore’de de yetiştirilmeye başlanmıştır. Tatlı patates uzak doğu ülkelerinde yaşanan doğal afetlerden ötürü oluşa kıtlıklarla mücadele etmek amacıyla yetiştirilmeye başlanmış günümüzde de bu ülkelerde yaygın olarak üretilmeye devam ediyor.

Ülkelerde Kırmızı Patates Yetiştiriciliği

Çin kırmızı patatesi senede 77 milyon ton, Nijerya 3.4 milyon ton, Uganda 2.6 milyon ton, Endonezya 2.4 milyon ton, ABD 1.2 milyon ton ve bunların ardından Hindistan, Ruan olmak üzere toplamda dünya üzerinde ortalama 130 milyon ton civarında üretimi yapılıyor. Avrupa da ise ekonomik anlamda baktığımızda yalnızca Portekiz’de üretimi yapılıyor. Türkiye’de kırmızı patates son birkaç senede yapılan çalışmalar sonucunda Hatay’da üretilmeye başlandı. Bunun dışında hatırı sayılır bir çalışma yok diyebiliriz. Fakat bu önümüzdeki yıllarda olmayacağı anlamına gelmiyor. Ülkemizde bazı bölgeler kırmızı patates yetiştirmek için uygun sayılabilir.

Dünya’da en önemli besin sıralamasında 7. sırada olan patates gelişmiş olan ülkelerde sıralamanın 5. sırasında yer almaktadır. Kırmızı patatesin 90-150 gün arası mahsul vermesi, hem yapraklarının besin hem de kendisinin yüksek besin değerine sahip olması sebebiyle önem arz eden tarım ürünüdür.

Kırmızı patatesi, tarlanızda, mini bahçenizde hatta saksıda yetiştirmek mümkündür. Yumrularının köklendirilmesinin hemen ardından çıkan filizlerin fide şeklinde kullanılmasıyla yetiştirilebilir. Tek bir yumrudan onlarca fide elde edilebilir. Yumru köklendirme işlemine mart ayının sonlarına doğru ılık ve bolca aydınlık bir alanda özenle hazırlanmış bir sera ile başlanılması tavsiye edilir. Işığın yetersiz olduğunu düşünüyorsanız üzerine led ampullerden oluşan bir aydınlatma sistemi kurabilirsiniz.

Kırmızı patatesiniz için kullandığınız toprağın fazla killi olmamasına özen gösterin, zira ürünleriniz lezzetsiz ve şekilsiz olmaması için önemli bir unsurdur. Patatesleriniz için uygun ortamı hazırlamak için fideler arasına 25 cm yüksekliğinde tepecikler oluşturmalısınız. Bu şekilde altı metrelik bir sıradan 8 kilogramlık hasat ürün alabilirsiniz. Bolca gübre kullanmayı ihmal etmeyin. Patateslerin soğuk bir alanda olduğunu düşünüyorsanız toprağı siyah naylon yardımıyla ısıtabilir yani bir çeşit sera oluşturabilirsiniz.

İlk ekime takiben internet üzerinden filiz sipariş edebilirsiniz. Hazır satılan patatesler ilaçlı olacaklarından yeni bitki elde etmek mümkün değildir. Bu sebep ile ilk hasatın ardından bazı kökleri gelecek sene için saklamayı unutmayın. Bu sayede sonraki dönemlerde ve yıllarda kendinize ait ürünleri kullanma şansı elde edersiniz.

Eylülün ikinci haftasından sonra bu kökleri nemli kum, talaş yardımıyla bir kaba koyarak oda ısısında bekletin, 20 cm boyuna geldiklerinde köklerinden ayırıp birkaç cm’lik kısmı budayın.  Kırmızı patatesler 90-170 gün arasında olgunlaşır ve soğuğa karşı dirençsizdirler. Bu yüzden ekim işleminin sıcak bir mevsimde yapılması tercih edilmelidir. Patateslerin ekim zamanında 30 cm boşluklar ile 15 cm’lik delikler açıp, filizleri sakince ama sıkı bir şekilde kapattıktan sonra bol bol su verin.

Toprağın ısısını korumak için naylon kullanmıyorsanız ekim zamanından 2 hafta kadar sonra fideleri kuru otlarla kaplayın. Bu toprağı nemli tutarak yabani otları öldürecektir. Fideleri sık sık kontrol ederek uçlarının toprağa değmemelerine dikkat edin. Bu bitkinin fazla köklenmesini veolgunlaşma sürecine zarar verebilir.

Toprağı nemli tutmaya özen gösterin, fakat çok fazla sularsanız bu tropikal bitkilerin çürümesine neden olacaktır.

Kırmızı Patates Ne Kadar Kazandırıyor?

Kırmızı patates muhtemelen gelecekte en fazla kazandıracak olan tarım ürünlerinden biri, aslında gelecek demek yanlış olur, zira onu şimdiden yetiştirmeye başlayanlar tavan fiyattan gelir kapısı haline dönüştürmüş bile. Her şeyden önce yüksek besin değerleri ve lezzetli tadıyla uzun zamandır ABD’de ve dünyanın birçok ülkesinde çok yaygın olarak tüketilen bir bitki. Kırmızı patatesin yapraklarının ayrıca yenilebiliyor olması, alternatiflerinden bir adım öne çıkmasına neden oluyor.

Çıkan son haberlerde tatlı patates yetiştiriciliğini amatör olarak başlayan bir çiftçinin yüksek getirisi sayesinde tüm işlerini bu bitkiye yönelmesini konu alan bir içerik bulunuyor.

Kırmızı patates üretiminde bir dönümden elde edeceğiniz ürün miktarı 1000-1500 kilogram arasındadır. Ürün toptan satış fiyatı ise 6-10 TL arasında değişmektedir. Yani bir dönümden elde edilecek olan kazanç 10000 TL civarındadır. Maliyete baktığımızda ise maliyet oranı %30-40 civarındadır. Yani 4000 TL maliyetinizi düşünürsek, dönümünden 6000 TL kadar net kazanç elde edebilirsiniz.