Zencefil Bitkisi Nasıl Yetişir? Nerede Yetişir?

Zencefil bitkisi özellikle kökleri kullanılan ve sağlık açısından birçok faydası olan bir bitkidir. Bilimsel ismi Zingiber officinale olan bitki Asya’ya özgü, çok yıllık otsu bit bitkidir ve Asya’da yaygın olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bitkinin yenen kısmı yer altında bulunan yumru kısmıdır ve bu yumrulardan dünyanın en ünlü baharatlarından birisi elde edilir. Bitkinin sürgünleri çiçek açabiliyor olsa da, bu süs anlamında önemli kabul edilmez ve bir değeri yoktur. Saksıda yetiştirilen zencefil bitkisi ise nadir olarak çiçek açar.

Zencefil dünyada özellikle Endonezya, Vietnam, Japonya, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin sıcak bölgelerinde yetiştirilmektedir. Ülkemizde de sıcak bölgeler olan Antalya ve diğer Akdeniz illerinde yetiştiriciliği azda olsa yapılmaktadır. Eğer sıcak iklime sahip olan bir bölgede yaşıyorsanız zencefil bitkisini dışarıda yetiştirme şansınız vardır. Yine de ülkemizde saksılarda yetiştirmek mantıklıdır. Havalar soğuduğunda bu saksıları iç mekanlara alma şansınız bulunabilir. Zencefil bitkisi hızlı büyümez. Erken ilkbahar döneminde ekilen bitki hasat için yaklaşık 8-10 ay kadar beklemelidir.

Zencefil Bitkisi Özellikleri

Zencefil Bitkisi Bakımı

Açık havada zencefil bitkisi yetiştirmek için sıcak ve nemli hava koşullarına ve besin açısından zengin bir toprağa ihtiyacınız vardır. Süreç içerisinde ve yıllar arasında mahsul rotasyonu ayrıca bol ve sağlıklı bir hasat şansını artırmaya yardımcı olacaktır. Bu nedenle, hastalık ve zararlılarla ilgili sorunları önlemek için ara vererek üretim yapmakta fayda vardır.

İdeal bir dış ortam sıcaklığını garanti edemiyorsanız, zencefil bitkisini saksılarda yetiştirmek en ideal olanıdır. Bu sayede soğuk havalar geldiğinde bunları iç mekanlara alabilirsiniz.

Işık

Zencefil bitkisi için en ideal koşullar tam güneş ışığında veya kısmi gölgedir. Sıcaklık çok yüksek olan bölgelerde ise filtrelenmiş güneş ışığı en iyisidir.

Toprak

Zencefil bitkisi verimli, iyi drene edilmiş, nemli ve tınlı bir toprakta en iyi şekilde büyür. Bitki hafif asidik koşullarda büyüyebilse de, nötr veya alkali pH’ı tercih eder. Toprağı bu şekilde dengelemek faydalı olacaktır.

Sulama

Zencefil yetiştirirken istemediğimiz tek şey suya aşırı doygun bir topraktır. Bitkiyi büyüme mevsimi boyunca düzenli olarak sulamanız gerekse de, aşırıya kaçmamaya dikkat etmek gerekir. Aşırı sulu toprak kök çürümesine neden olabilir. Bitkinin uykuda yani yapraksız mevsiminde, özellikle saksılarda yetiştirilirken sulamadan kaçınmak gerekir. Yeni sezonun sürgünleri göründüğünde tekrar sulamaya başlamak gerekmektedir. Büyüme mevsimi boyunca bitkinin kurumasından endişe ediyorsanız, nemli tutmak için farklı yöntemler deneyebilirsiniz.

Sıcaklık ve Nem

Açık alanlarda zencefil bitkisi yetiştirmek için en uygun toprak sıcaklıkları yaklaşık 25 °C’dir. Ancak, bitkiyi kuvvetli rüzgarlardan korursanız 18 ile 28 °C arasında iyi bir verim alabilirsiniz. Sıcaklıklar 18 °C’nin altına düştüğünde bitkiniz uyku moduna geçebilir. Eğer sıcaklıklar 10 °C’nin altına düşerse iç ortama veya seraya almanız gerekecektir.

Gübre

Zencefil bitkinizi son derece verimli topraklara dikmedikçe, optimum hasat için yeterli miktarda gübre uygulamanız gerekecektir. Bu bitkiler besin ihtiyacı oldukça yüksek olan bitkilerdir. İlkbahar ve yaz aylarında bir kez yavaş salınan, fosfor oranı yüksek, çok amaçlı bir gübre uygulamak ve aylık sıvı gübre uygulaması yapmak iyi sonuçlar vermektedir. Şiddetli yağışla karşılaşırsanız, topraktan sızan besin maddelerini tamamlamak için birkaç haftada bir gübre vermeniz gerekebilir.

Budama

Zencefil bitkisi budama anlamında ihtiyacı olan bir bitki değildir. Sonbaharda öldükten sonra kuruyan sapları kesmek, ertesi yıl sağlıklı yeni büyümeyi teşvik edebilir.

Evde Zencefil Yetiştirme

Zencefil bitkisini ilkbahar aylarında süpermarketlerde bulunan köklerden yetiştirebilirsiniz. Bazı ticari yumrular yani bitki kökleri bir büyüme inhibitörleri uygulaması ile muamele edildiğinden, organik olarak satılanlardan seçmek en iyisidir. Başarılı bir şekilde yayılma şansı en yüksek olan yeşil tomurcukları olan kökleri almak en mantıklı olanıdır.

Bitki köklerini yani yumruları bütün veya bölünmüş olarak ekebilirsiniz. Dikimden önce kesilmiş parçalar üzerinde nasır oluşmalıdır. Bazı yetiştiriciler ise ekimden önce yumruları 12 saat ılık suda bekletmektedir.

Dikim yaparken, yumruları ılık, verimli toprağa 3 cm civarında yerleştirin ve sürgünler yer üstünde görünmeye başlayana kadar ilk birkaç hafta boyunca hafifçe ve düzenli olarak sulayın. Bu süreçten itibaren toprağı eşit şekilde nemli tutun.

Tohumdan Zencefil Kökü Nasıl Yetiştirilir?

Ticari zencefil bitkileri tipik olarak sterildir. Bu nedenle tohumdan bu bitkiyi yetiştirmek genellikle mümkün değildir.

Sıkça Sorulan Sorular

Zencefil kökü bakımı kolay mı?

Sıcak havalara ve zengin, iyi drene edilmiş toprağa sahip olmanız koşuluyla, minimum çabayla bol miktarda zencefil kökü hasadı yapabilirsiniz. Önemli olan uygun sıcaklıkları sağlayabilmektir.

Zencefil bitkisi nerede yetişir?

Asya’ya özgü olan bir bitkidir. Endonezya, Hindistan, Çin, Vietnam gibi ülkelerde yetişir. Türkiye’de ise Antalya ve Akdeniz Bölgesi’nin bazı kısımlarında yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Zencefil bitkisi ne kadar sürede büyür?

Zencefil bitkisi genellikle ekimden sonraki bir yıl içinde hasat edilebilir düzeye gelmektedir. Hızlı büyüyen bir bitki değildir ancak bazı yetiştiriciler dört ay kadar kısa bir süre sonra yumrulardan parçalar kesebilecek kadar şanslıdır. Bitki yaklaşık 8 ila 10 aylıkken ve yapraklar ölmeye başladığında, bu genellikle hasat için en uygun zamandır.