Hububatta (Tahılda) Gübreleme Programı Nasıl Olmalıdır?
Hububat yani tahıl alanlarında gübreleme programı genel olarak iki ana kısımda incelenebilir. Birincisi hububatta taban gübreleme, ikincisi ise hububatta üst gübrelemedir. Siz değerli üreticilerimize tavsiyemiz ise toprak tahlili yaptırmanız ve çıkan sonuçlara göre gübreleme programınızı oluşturmanızdır. Bu konuda bulunduğunuz yerdeki Tarım ve Orman Müdürlükleri’nden ve ziraat mühendislerinden yardım alabilirsiniz. Burada vereceğimiz bilgiler genel gübreleme bilgileri olup, tahlil yaptırılmadığı takdirde uygulanabilir. Şimdi taban ve üst gübrelemeyi inceleyelim.
Hububatta Taban Gübrelemesi
Ekim işlemi yapılırken tohum ile gübre farklı yataklara verilmeli, genel olarak ise gübre tohumun düştüğü yerin 5-6 cm sağında veya solunda olacak şekilde banda verilmelidir. Hububatta taban gübrelemesinde bitkinin ihtiyacı olan fosforun tamamı, azotun ise 1/3’lük kısmı tohum ile birlikte toprağa verilmedir. Buğdayda ürünün verim ve kalitesi üzerine en çok etkisi olan azotlu gübrelerin ideal uygulaması ise üçe bölünerek uygulanmasıdır. Yapılan araştırma sonuçlarına göre buğdayda 400 kg/da dane ve bu dane verimini sağlayan sap verimi için 1 (bir) dekar alandan 5-7 kg fosfor (P2O5) kaldırmaktadır. (Dekara 13 kg DAP gübresi verilerek 6 kg fosfor (P2O5) verilmiş olur.) Fakat toprağın kireç durumu da göz önüne alınarak (fosforun bir kısmında bitkinin alamayacağı şekle dönüşeceği) buğday için kuru şartlarda 0-9 kg/da, sulu koşullarda ise 0-11 kg/da saf fosfor (P2O5) verilebilir. Eğer toprağımız çinko bakımından yetersizi ise ekim işlemi ile birlikte çinko içeriği olan gübreler de kullanılabilir.
Hububatta Üst Gübreleme
Hububatta üst gübreleme işlemi kardeşlenme başlangıcından başaklanma ve hatta dane dolum dönemine kadar yapılan gübrelemedir. Üst gübrelemede esas olarak buğday ve diğer tahıllara azot verilir. Uygun dozlarda verilecek azotlu gübreler tahılların verim ve kaliteleri yanında hastalık ve zararlılar ile olumsuz iklim koşullarına dayanıklılığı üzerinde çok etkilidir. Genel olarak buğday için kuru koşullar da 6-10 kg/da, sulu koşullar da ekmeklik buğdaylara 12-14 kg N/da, makarnalık buğdaylara ise 14-18 kg N/da azot uygulanması yapılabilir. Bu azotun üçte birlik kısmını ekerken vermiştik. Eğer imkânlarımız el veriyor ise kalan 2/3 lük kısmı yine ikiye bölerek vermemiz daha uygun olacaktır. Kuru şartlarda azotun tamamı erken ilkbaharda üre gübresi şeklinde verilebilir. Sulu koşullarda üst gübrelemesi ile verilecek azotun ilk parçası erken ilkbahar veya kardeşlenme döneminde üre gübresi (%46 N), geriye kalanı ise sapa kalkma veya başak oluşturma döneminde amonyum nitrat (%33 N) gübresi şeklinde verilmelidir.
Gübrelemenin verim ve kalite üzerine etkisi oldukça fazladır. Fakat tam anlamı ile kaliteli ve birim alandan en iyi verimin elde edilebileceği koşullar için yeteri kadar gübreleme, iyi tohum kullanımı, yeterli miktarda yağış veya sulama ve hastalık ile zararlılara karşı uygun şekillerde mücadele yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
Önemli bir hatırlatma!
Burada vermiş olduğumuz değerler saf azot ve fosfor miktarlarını göstermektedir. Taban gübresi olarak DAP kullanılması durumunda bir çuval (50 kg DAP gübresinde) DAP gübresinde 9 kg azot, 23 kg fosfor olduğunu hatırlatmak isteriz. 20+20+0 taban gübresinin bir çuvalında ise hem azot miktarı hem de fosfor miktarı eşit olup 10’ar kg bulunmaktadır.
Üst gübresi olarak kullanabileceğimiz ÜRE’nin bir çuvalında 23 kg azot, 33 nitratın bir çuvalında 16,5 kg azot, 26 nitratın bir çuvalında 13 kg azot ve 21 sülfatın bir çuvalında 10,5 kg azot ve 12 kg kükürt bulunmaktadır.
