İvesi Koyunu Özellikleri ile Yetiştiriciliği ve Kazancı

Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapmak isteyenler için çok farklı özelliklere sahip ırklar vardır. Bunlardan birisi de İvesi ırkıdır. İvesi koyun yetiştiriciliği, doğru olarak yapıldığında yüksek gelir sağlama imkanı verir. Bunun için ise öncelikle bu ırkın yakından tanınması ve özelliklerinin bilinmesi gerekir. Yazımızın devamında İvesi koyun yetiştiriciliği ve kazancı hakkında merak ettiğiniz her detayı rahatlıkla bulabilirsiniz.

İvesi (Awassi-Anadolu İvesi) Koyunu Özellikleri

Arap koyunu olarak bilinen bir ırktır. Genellikle Suriye, Lübnan, Türkiye ve Irak’ta yetiştirilir. Ülkemizde ise yetiştiriciliği daha çok Güneydoğu Anadolu bölgesinde yapılır. Gaziantep, Şanlıurfa, Kilis ve Hatay gibi illerde yoğun olarak bulunur. Ülke geneline bakıldığında ise küçükbaş hayvanlar içindeki toplam payının %4 civarında olduğu görülecektir.

İvesi koyunu, her ne kadar daha çok Güney illerimizde yetiştirilse de, özellikle son dönemlerde farklı bölgelere de götürülmeye başlanmıştır. Bunun dışında İvesi koyununun melezleştirilmesi için bir takım çalışmalar yapıldığı bilinmektedir. Romanov koyun ırkı ile yapılan melezleştirme çalışmaları, küçükbaş hayvan yetiştiriciliği için büyük bir önem taşır. Söz konusu çalışmalar halen devam etmektedir.

İvesi koyunu kombine bir ırk olmasına rağmen, süt verimi yönü daha öne çıkar. Dünyadaki en yüksek sütü veren ikinci koyun ırkı olarak bilinir. Bundan dolayı süt için beslenmesi daha mantıklıdır. Ancak et için de beslenebilir. Vücutları orta yapılı ve sağlamdır. Süt tipine uygun bir ince kemik yapısı vardır, ancak kemik yapısı son derece sağlamdır.

Görünüm Özellikleri

Bu ırkın kendine has bir görünümü vardır. İlk dikkat çeken nokta baş renkleridir. Başlarının rengi; kahverengi, siyah ve kirli beyaz olabilir. Genellikle alın bölgesinde beyaz bir leke vardır. Kulak ve burunda da benzer şekilde lekeler, sıklıkla görülür. Ayaklarda ise pigmentasyon vardır. Kuyruk bölgeleri oldukça yağlıdır. Bunun hemen üzerinde ise yağsız bir bölüm vardır.

Dişiler genellikle boynuzsuzdur. Ancak %10 oranında koç boynuzu veya zayıf boynuz vardır. Erkeklerde ise boynuz helezoni bir yapıdadır ve hilale benzer Bazı erkeklerde boynuz olmayabilir. Ayrıca dişilerin memeleri, yüksek süt verimine uygun olarak bezel bir yapıya sahiptir. Diğer görünüm özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Bedenleri beyaz yapağı ile kaplıdır. Sahip oldukları yapağı, aranan özelliklere sahiptir.
• Kafa renklerine bağlı olarak Karabaş ve Sarıbaş olarak da bilinen bir türdür.
• Diğer yerli ırklar ile kıyaslandığında en cüsseli olan türlerden birisi olduğu anlaşılır.
• Kulakları uzun ve sarkık bir yapıya sahiptir. Dişilerin kulakları ortalama 10 cm, erkeklerin kulakları ise 18 cm’dir.
• Boynuz uzunlukları 40-60 cm civarındadır.

Irka Ait Özellikler

Bu ırk, sıcak ve kurak iklim şartlarına uyum sağlamada son derece başarılıdır. Adaptasyon özellikleri gelişmiştir. Bunun haricinde çok uzun mesafeleri rahatlıkla yürüyebilir. Sürü içgüdüsü yüksek bir tür olup, yetersiz meralardan en iyi şekilde beslenme özelliği bulunur.

Uzun yürüme özellikleri, kuyruk bölgesinde toplanan yağın vücuda yayılmasına neden olur. Bu durum ise İvesi koyun türünün etinin son derece lezzetli olmasını sağlar.

Verimlilik Özellikleri

İvesi koyunları, kombine bir tür olarak kabul edilir. Ancak süt verimi ile daha öne çıkarlar. Bunun yanında etinin son derece lezzetli olduğu da bilinir. Dolayısıyla da İvesi koyun yetiştiriciliği hem süt hem de et için yapılabilir. Bu özelliği, son derece önemli bir avantaj olarak dikkat çeker.

Sağım döneminde bu ırktan ortalama 150 litre süt elde edilir. Yıllık olarak düşünüldüğünde rakam 450 litreyi geçebilir. İvesi koyunu sütünün kalitesi son derece yüksektir. Sütteki yağ oranı %6 seviyelerindedir.

Yukarıdaki bilgilerin dışında verim özellikleri genel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Canlı ağırlık: Erkekler 75 kg, dişiler 50 kg
• Laktasyon süresi: 230 gün
• Doğum ağırlığı: Erkekler 4,6 kg, dişiler 4,4 kg
• Sütten kesim süresi: 60 gün
• Sütten kesim ağırlığı: Erkekler 19 kg, dişiler 18 kg
• Karkas ağırlığı: 22 kg
• Et oranı: %54
• Yağ oranı: %22
• Kemik oranı: %22
• Döl verimi: 1-1,5

Burada verilen bilgilerin ortalama değerler olduğu unutulmamalıdır.

İvesi koyunu, aynı zamanda besicilik için de son derece uygundur. Ancak ülkemizde sınırlı sayıda bu türden olması, besicilik için yeteri kadar koyun türü olmamasına neden olur. Buna karşın besicilik için yeterli sayıyı toplayanların önemli kazançlar sağladığı ve satış noktasında herhangi bir zorluk yaşamadığı bilinir. Besicilikte etteki randıman oranı yaklaşık %52’dir.

İvesi Koyunu Yetiştirme Şartları

Sıcak ve kurak iklimler için uygun bir hayvandır. Göçer sistem içinde yetiştiriciliği yapılabilir. Farklı çevre koşullarına adapte olabilir, bu sayede birçok iklimde yetiştiriciliğinin yapılacağı söylenebilir. Özellikle karasal iklime uyumu son derece başarılıdır. Buna karşın yağışlı ve nemli ortamlara adaptasyonunun zor olduğu bilinir.

Yetersiz olan barınak, mera ve beslenme koşullarında yetiştirilebilir. Kış haricindeki dönemlerde mera ve anız otlatmasına dayalı olarak beslenir. Kış döneminde ise saman ve yem ile beslenir. Yetersiz ve basit ağıllarda barınması mümkündür ve böyle şartlarda dahi verimlidir. Ancak verimliliğin arttırılması için barınma koşullarının iyileştirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Her yetişkin koyun için ortalama 0,75 m2’lik alana ihtiyaç vardır. Doğum yapacak koyunlar için biraz daha fazla alana ihtiyaç olduğu unutulmamalıdır. Her türlü parazite ve hastalığa karşı oldukça dayanıklıdır.

İvesi koyunlarının gebelik süresi yaklaşık 150 gündür. Çiftleştirme zamanına bağlı olarak doğum yapılan zamanlar farklılık gösterebilir. Ancak ülkemizde genellikle Aralık ortasından Ocak sonuna kadar doğum sezonu olarak ayarlanır. Böylece doğumdan kısa bir süre sonra baharın gelmesi ile meradaki taze otlarla beslenme imkanı yakalanmış olur.

İvesi Koyun Yetiştiriciliği Kazancı

İvesi koyun ırkı, düşük maliyetle yetiştiriciliği yapılabilen nadir ırklardan birisidir. Bu ırkın süt verimi son derece yüksektir. Aynı şekilde eti de lezzetlidir. Bundan dolayı kombine bir ırktır. Yani hem sütünden hem de etinden para kazanmak mümkündür. Ayrıca yapağı kalitesi de yüksektir. Gerekli pazar bulunduğundan yapağı üzerinden ciddi rakamlar kazanılması, işten bile olmayacaktır.

Bu koyun ırkı, elverişsiz ortamlarda dahi verimlilik gösterir. Ancak elde edilen gelirin yüksek olması için şartların olabildiğince iyileştirilmesinin yararlı olacağı bilinir. Ağıl büyüklüğü, havalandırması, mera durumu ve diğer unsurların iyi olması, yüksek seviyede verim alınmasını sağlar.

İvesi koyun yetiştiriciliği kazancı hakkında net bir rakamda bahsedilmesi mümkün değildir. Ancak genel olarak üreticileri memnun edeceği söylenebilir. Doğru bir şekilde yapıldığında, birçok ırka göre daha yüksek gelirler elde edilmesi mümkün olacaktır.