Şebboy Çiçeği Özellikleri ve Şebboy Yetiştiriciliği

Şebboy turpgiller familyasında yer almaktadır. Avrupa kıtasının güney bölgelerindeki çayırlık, taşlık ve kayalık alanlarda çokça rastlanmaktadır. Bir süs bitkisi olan şebboy, turuncunun çeşitli tonlarından ve sarıçiçekleriyle hoş kokular yayan ve çok sevilen bir bitkidir. İki ya da çok yıllık bir bitkidir. Genel olarak diğer kesme çiçeklerin çoğundan daha erken çiçeklenme özelliğine sahiptir. Dört taç yapraklı çiçekleri olan şebboy 50 cm’ye kadar boylanabilmektedir. Çiçekleri açtığı zaman çevreye hoş bir koku vermektedir. Şebboy çiçeklerinin kokusu taşıdığı uçucu yağdan ileri gelmektedir. Serin iklime sahip yerlerde daha iyi adapte olmuş bir bitkidir.

• Alem: Plantae
• Şube: Magnoliophyta
• Sınıf: Magnoliopsida
• Takım: Brassicales
• Familya: Brassicaceae
• Botanik Adı: Matthiola
• Türkçe Adı: Şebboy

En çok üretimi yapılan şebboy çeşidi katmerli şebboy olarak da isimlendirilen Mathiola incana’dır. Koşulların uygun olması durumunda yılın tüm zamanlarında şebboy yetiştiriciliği yapmak mümkündür. Genel olarak dar mart sonundan hazirana kadar olan dönemde daha fazla yetiştirilir. Kesme çiçek üretiminde katmerli ve uzun saplı çeşitler tercih edilmektedir.

Şebboy Yetiştiriciliğinde Tohum Ekimi Nasıl Olmalıdır?

Şebboy tohumları viyollere tek tek atılmalıdır. Viyolller torf ile doldurulmalı ve doldurma sırasında viyol gözlerinin çok sıkı doldurulmamasına dikkat edilmelidir. Şebboy tohumları tek tek viyol gözlerinin tam ortasına gelecek şekilde ekilmelidir. Viyollere konulan tohumların üzeri hafifçe kapatılır ve daha sonra çimlenme yerlerine konulurlar. Sıcaklığının 15-18 °C olduğu çimlendirme ortamında hızlı bir çimlenme elde edilebilir. Tohumların çimlenmesinin hemen ardından sıcaklık 10 °C’ye düşürülmelidir. Çimlendirme odasında ortam sıcaklığı 20 °C’yi geçerse çimlenmede sorunlar ile karşılaşılabilir. Şebboy yetiştiriciliği kış aylarında yapılıyor ise tohum ekimi sırasında sıcaklık 10 °C altında olacaktır. Eğer sıcaklık 10 °C’nin altına düşmezse fideler çimlendikten sonra 2-4 gün 7-8 °C’lik depolara bırakılabilir. Çimlenmeden sonra koyu yeşil renk alarak çimlenen fideler var ise bu fideler çekilerek uzaklaştırılırlar. Koyu yeşil renk alarak çimlenen fideler zayıf gelişim göstereceklerinden yok edilmeli, kalanlar ise katmerli şebboy fideleri olarak değerlendirilmelidir.

Şebboy Yetiştiriciliğinde Fidelerin Bakımı Nasıl Olmalıdır?

Şebboy fideleri viyollerde 2-3 hafta durduktan sonra yerlerine dikilirler. Bu süre mevsime göre değişim gösterebilmektedir. Yetişen şebboy fideleri viyollerden dikim anına kadar özenli bir bakım isterler. Özellikle sulamaya dikkat edilmeli fazla sulamadan kaçınılmalıdır. Fazla verilecek su fidelerde çökme meydana gelmesine neden olabilir. Sulama işlemi genellikle sisleme şeklinde yapılmalıdır. Ortamın yeteri kadar havalanmasına dikkat edilmeli sera koşullarında cam açıklarından ortamın yeteri kadar havalanması sağlanmalıdır. Dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise fidelerin bol ışık alan yerlerde yetiştirilmesi sağlanmalı, böylelikle fidelerin boya kaçmasına engel olunmalıdır.

Şebboy yetiştiriciliği yapılacak toprağın pH değeri 6-7 arasında olmalıdır. Toprağın drenaj problemi olmamalı ve organik maddece zengin olması yetiştiricilik için önem arz etmektedir. Gübrelemede toprak analizi sonucuna göre gübreleme programı oluşturulmalıdır. Şebboy yetiştiriciliği esnasında yüksek miktarda potasyum tüketmektedir. Yapılan toprak analizinde alınabilir potasyum miktarına dikkatlice bakmak gerekir. Çiçeklenme döneminde fosfor ağırlıklı gübreleme programı yapılarak çiçeklenme teşvik edilmelidir.

Şebboy Yetiştiriciliğinde Dikim Şekli ve Mesafesi Nasıl Olmalıdır?

13×13 cm aralıklarla 1-1.20 m genişliğindeki tavalara dikim işlemi yapılırsa, metrekareye yaklaşık 80 bitki dikilmiş olur. Ancak yetiştiricilikte daha çok 15×15 cm aralıklarla yapılan dikim tercih edilmektedir. Kök boğazına kadar toprağa yerleştirilen fideler yanları toprakla doldurulup hafifçe bastırılmalıdır ve dikimden hemen sonra can suyu verilmelidir.

Şebboy Yetiştiriciliğinde Ortam Koşulları Nasıl Olmalıdır?

Şebboy üretimi yıl boyunca yapılabilir. Yaz aylarında yüksek sıcaklıktan kaçınılmalı kış aylarında yapılan yetiştiriciliklerde ise seralarda eğer ısıtma sistemi mevcut ise ortam sıcaklığının 10 °C’de olmasına dikkat edilmelidir. Şebboy bitkisinin gelişmenin ilk döneminde fazla ışığın gelişimi üzerine olumlu etkileri olduğu bilinmektedir. Yetiştiricilik kış dönemi seralarda yapılıyorsa yeteri kadar ışığın olmasına dikkat edilmelidir. Yaz dönemi ise özellikle çiçeklenme döneminde seralarda gölgeleme yapılmalıdır. Şebboy yetiştiriciliğinde sera içi neminin aşırı olması ve örtü yüzeyinde yoğunlaşması hastalıklarda artırdığı için istenmeyen bir durumdur. Sera iç havalanması tam olarak sağlanmalı sera neminin %70-80 civarında olmasına özen gösterilmelidir. Şebboy bitkisi özellikle gövde çürüklüğüne karşı oldukça hassastır. Yetiştiricilik de sulamaya dikkat edilmeli bitkiye üstten su verilmesinden kaçınılmalıdır. Çiçeklenme döneminde bu hastalanma ihtimalide göz önüne alınarak sulama işlemine daha çok özen gösterilmelidir.

Şebboy Yetiştiriciliğinde Karşılaşılan Hastalıklar ve Zararlılar

Şebboy yetiştiriciliğinde en fazla görülen hastalılar rhizoctonia ve mildiyö en fazla görülen zararlılar ise yaprak bitleri, kırmızı örümceklerdir. Nemli şartlarda genç bitkilerin kök boğazında rhizoctonia’dan dolayı çürüme meydana gelir. Rhizoctonia mücadele için dikim öncesinde ve sonrasında ilaçlı mücadele yapılmalıdır. Ortam neminin yüksek olduğu ilkbahar dönenlerinde mildiyö hastalığı ile karşılaşılabilir.

Şebboy yetiştiriciliğinde yaprak bitleri çok fazla görülmemekle birlikte yaz aylarında görülme ihtimali daha yüksektir. Thirips zararında ise bitkinin çiçekleri üzerinde leke ve çizgiler görülebilir. Kırmızı örümcek zararında ise örümcekler beslendikleri yaprakları sarartarak yaprakların dökülmesine neden olurlar. Kırmızı örümcek zararında yapraklar sararak döküleceğinden bitkinin büyümesini de olumsuz olarak etkileyecektir.

Şebboy Yetiştiriciliğinde Hasat

Şebboy bitkisinin hasat zamanına karar vermek için ürünün pazara olan uzaklığı göz önünde bulundurulmalı pazar yakın ise hasat biraz daha geciktirilebilir. Şebboy başaklarında alttan üç kandil açtığında hasat yapmaya başlanabilir. Şebboy hasadı ya bitki tamamen kökü ile çekilerek ya da toprak seviyesinden kesilerek yapılır. Alt yaprakları temizlenen şebboylar uzun, orta ve kısa olmak üzere boylandırılır. Şebboy çiçekleri narin olduklarından fazla bekletilmemelidir. Pazara hemen gönderilememiş ise serin bir ortamda 1-2 gün muhafaza edilebilir.