Çarkıfelek Meyvesi Türkiye’de Nerede Yetişir?
Çarkıfelek meyvesi, Türkiye’de tutku meyvesi veya passion fruit isimleri ile de bilinmektedir. Bilimsel ismi ise Passiflora edulis‘tir. Ülkemiz için egzotik meyveler sınıfında yer almaktadır. Bu meyvenin ana vatanı Amerika kıtasının tropikal bölgeleridir. Olgun meyvenin dış kısmı mor renkte, içi ise sarı, turuncu renkte ve çekirdekli bir yapıdadır. Yaklaşık olarak 500 türü bulunmaktadır. Meyvesi kadar bu bitkinin çiçeği de dikkat çekicidir. Yuvarlak ve oldukça gösterişli olan çiçekleri kırmızı, pembe, mor ve erguvan renklerine sahiptir.
Çarkıfelek Bitkisi Kökeni
Çarkıfelek bitkisinin geçmişine biraz bakmak gerekirse; Hawaii’de ilk kez 1800’lü yılların sonuna doğru ev bahçelerinde yetiştirilmeye başlanmıştır ve bu bölgede yetiştirilen bitkiler Avustralya’dan gelmiştir. Sonrasında ise 1930’lü yıllarda yaygınlaşmış ve bu bitkiye özel bahçeler kurulmuştur. Kenya’da ise yine bu yıllarda yetiştirilmeye başlanmıştır. Sonrasında ise Güney Afrika ülkelerinde yaygınlığı artmıştır. Bu durum daha çok bilinen ve mor renkteki çarkıfelek meyvesi için geçerlidir. Diğer türler arasında yer alan sarı çarkıfelek meyvesinin ise kökeni tam olarak bilinmemektedir. Fakat uzun yıllar sürek adaptasyon sürecinde Avustralya’da bu ürünün elde edildiği düşünülmektedir. Günümüzde bu meyve özellikle Brezilya’da yoğun olarak yetiştirilmektedir.
Çarkıfelek Meyvesi Nelerde Yetişir?
Dünya’ya baktığımızda özellikle tropikal iklime sahip olan sıcak bölgelerde yetiştiği görülmektedir. Brezil!ya, Güney Afrika, Avustralya başlıca yetiştirildiği ülkeler arasında yer almaktadır. Brezilya yaklaşık 35 bin hektar alanda, yıllık 320 bin ton üretim kapasitesi ile bu alanda lider olan ülkedir. Bunun yanında az veya çok birçok ülkeden yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Türkiye’de Nerede Yetişir?
Ülkemizde bu bitkinin üretimi henüz çok yenidir. Bitkinin özellikleri gereği tropikal yani sıcak iklim gerekmektedir. Bu nedenle ülkemizde Akdeniz ve Güney Ege bölgelerinde yetiştirilebilmektedir. Ticari anlamda baktığımızda Antalya ve Adana illerinde bazı bahçeler kurulmuş, ürün elde edilmeye başlanmıştır.
Çarkıfelek Bitkisi Nasıl Yetiştirilir?
Bu bitkilerinin çoğaltılması tohum, çelik, aşılama ve daldırma yöntemleri ile yapılabilmektedir. Tohumlarının boyutları yaklaşık olarak 6x4x3 mm boyutuna sahiptir. Tohumların dış kısmında jelimsi bir yapı vardır ve tohumlar kurutmaya karşı dayanıklıdır. Tohumla üretim için uygun olan mevsim ilkbahardır. Bu bitki ilkbahar sonu ve yaz başında çiçek açar ve sonbahar aylarında meyve verir. Olgunlaşmış olan etki meyvelerden tohumlar ayrılır ve ilkbaharda seralarda ekim yapılarak üretimine başlanabilir.
Aşağıda maddeler halinde bu bitkinin üretimi ve yetiştirilmesi ile ilgili püf noktaları vereceğiz.
- Bitkiyi saksı veya bahçede yetiştirebilirsiniz. Bu bitki güneşi sever, bu nedenle güneş alan bir yer olmasına özen göstermeniz gerekir. Ilıman iklime sahip olan yerlerde yetiştirilebilir.
- Toprak konusunda çok seçici değildir. Nemli ve drenajı iyi sağlanmış olan topraklarda yetiştirilebilir. Sadece kireç oranına dikkat etmek gerekir, kireci çok sevmez.
- Çiçeklenmesi hızlı olan bir bitkidir. Çiçeklenme döneminde daha fazla suya ihtiyaç duyar. Sulama yaparken suyu bir süre oda sıcaklığında dinlendirerek vermeniz önerilmektedir.
Çarkıfelek Bitkisi Tohumu Çimlendirme
Çimlendirme yapmadan önce bir süre tohumu ılık su içerisinde bekletmek faydalı olacaktır. Suyun sıcaklığı oda sıcaklığında veya birkaç derece üstünde olabilir. Tohumun kuruluğuna göre birkaç gün suda bekletmek gerekir. Tohum yeterli yumuşaklığa ulaştıktan sonra ekime hazırdır. Toprağın çok yüzeyine veya derinine değil, ortalama bir noktaya ekim yapmalısınız. Sonrasında ise üzerine sera etkisi yapacak bir naylon örtmeniz faydalı olacaktır. Ortam şartlarına göre çimlenmesi biraz zaman alabilir.
