Arsenik İçeren Gıdalar ve Arsenik Zehirlenmesi
Arsenik bir elementtir ve kimyada As sembolü ile gösterilmektedir. Bu element aslında yer kabuğunun yüzey kısımlarında çok çok düşük miktarlarda bulunur. Ancak tarım ilaçları (pestisitler) içerisinde arsenik bulunması sebebi ile yapılan araştırmalarda tarım topraklarından normal miktarın yüzlerce misli arseniğe rastlanmıştır. Normal deniz suyunda milyonda 10 oranında bulunur ki bu oran normaldir. Kurşun ve Bakır yataklarında arsenik cevherleri yoğun olarak bulunur.
Arsenik oldukça zehirli bir maddedir; bazı arsenik bileşiklerinin 0,05 gramı dahi öldürücü etkidedir. 0.05 gramın altında ise belirli bir miktara kadar güçlü zehirlenmelere neden olur.
Arsenik Nerelerde Kullanılır?
Elementer halde arseniğin kullanımı kısıtlı olup daha çok bileşikler halinde kullanılmaktadır. Arsenikli bileşikler; bazı çeşit boyaların imalatında, seramik üretiminde, fare zehri, böcek ve tarım ilaçları, bazı ilaçlar, duvar kağıtları, ahşap koruma malzemelerinde, kaplamacılıkta, bazı alaşımların üretiminde, tüfek saçmaları gibi alanlarda kullanılır. Ayrıca 19. ve 20.yy’da frengi hastalığının tedavisinde kullanılmıştır. Arsenikli bileşiklerin kimyasal silah olarak kullanılabileceği de bilinmektedir. Eski zamanlarda insanların tunç yapımında arseniği kullandığı tespit edilmiştir.
Arsenik İçeren Besinler Nelerdir? Arsenik Zehirlenmesi Nedir?
Arsenik; bazı su kaynaklarında bulunabilir. Pirinç; arsenik içerebilen diğer bir besin maddesidir. Yapılan bazı araştırmalarda; bazı meyve sularında, kırmızı et ve tavuk eti ürünlerinde, süt ve süt ürünlerinde, sanayi atıklarının boşaltıldığı su yataklarından elde edilen balık ve diğer su ürünlerinde rastlanılabilmektedir. Pestisitler nedeni ile bazı meyve ve sebzelerde arseniğe rastlanılabilir. Bu nedenle satın alınan meyve ve sebzeler bol su ile durulanmalıdır. Bazı bebek mamalarında da arseniğe rastlanılmıştır.
İnsanlarda arsenik zehirlenmesi en çok böcek ilaçlarının ağız ve solunum yolu ile vücuda alınması sonucu görülür. Ayrıca çeşitli nedenlerle içme sularına karışan arseniğin zehirlenmelere neden olduğu bilinir. Arsenik içeren meyve ve sebzelerin vücutta birikmesi de zehirlenmelere neden olabilir. Doz ve maruz kalma süresine göre akut zehirlenme ve kronik zehirlenme görüşebilir. Akut zehirleme aniden yüksek doz nedeniyle oluşan zehirlenmedir, akut zehirlenmesinin belirtileri; kusma, bulantı, ağız ve boğazda yanma hissi, karın ağrısı, dolaşım bozuklukları, kalp yetersizliği ve ölüm gibi sonuçlar görülebilir. Kronik zehirlenme ise uzun süreli küçük dozlarda maruz kalma neticesinde görülür. Etkileri daha yavaş ilerler. Kronik zehirlenme belirtileri; aşırı güçsüzlük ve yorgunluk, sindirin ve boşaltım sorunları, sinir sistemi sorunları, deri tümörleri sayılabilir.
Arseniğin Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Arseniğin atom numarası 33, atom ağırlığı ise 74.91’dir. Periyodik cetvelde 5 A grubunda yer alır. Metal ve ametal arası özellikler gösterir. Gri arsenik 610 derecede katı halden direk gaz haline geçerek süblimleşme özelliği gösterir. Bu özelliği arseniği daha tehlikeli yapmaktadır. 400 derecenin üzerinde arsenik yanıcı bir hal alabilir.
Arseniğin doğada; sarı, gri ve siyah arsenik olmak 3 allotropu bulunur. Doğada genel olarak bileşikler halindedir. En çok bulunan mineral arsenopirit (FeS2FeAs2)’dir. Diğer bileşikler olarak realgar (As4S4, tüy dökmede kullanılan zehirli bir bileşik olan zırnık), orpigmen As2S3 ve NiAsS (arsenik nikel sülfür).
